منفعل پرخاشگر یکی از سبک‌های شخصیتی است که مشکلات بسیاری را برای خود فرد و همین‌طور اطرافیان او ایجاد خواهد کرد. این افراد معمولاً اختلافاتشان را به‌صورت رودررو حل نمی‌کنند؛ در عوض به طور پنهانی دست به لجبازی و کارشکنی می‌زنند. همین مسئله باعث می‌شود که اولاً آنها خودشان لذت چندانی از زندگی نبرند؛ و ثانیاً دیگران دیریازود از ارتباط با آنها خسته خواهند شد. ترس از صاحبان قدرت یا ازدست‌دادن دوستان و همین‌طور تربیت‌های خانوادگی از مهم‌ترین دلایل بروز شخصیت منفعل پرخاشگر هستند. ما در این مطلب کمی بیشتر راجع به این شخصیت‌ها صحبت خواهیم کرد. اگر شما هم با این وضعیت درگیر شده‌اید بهتر است در ادامه همراه ما باشید.

شخصیت منفعل پرخاشگر

این ویژگی از دو اصطلاح پرخاشگر و منفعل تشکیل شده است. در واقع این شخصیت‌ها هر دوی این خصوصیات را به‌صورت هم‌زمان دارند. یعنی درعین‌حال که عصبانی هستند نمی‌توانند خشم خود را مستقیماً نشان بدهند. به همین خاطر به‌جای رفتار بالغانه و منطقی، دست به رفتار منفعلانه می‌زنند.

رفتار منفعلانه یعنی اینکه آنها خشمشان را به‌صورت غیرمستقیم بروز می‌دهند. به همین خاطر کمتر دیده شده یا حتی می‌توانیم بگوییم اصلاً دیده نشده که یک منفعل پرخاشگر داد بزند، دعوا کند؛ و یا حتی یک صحبت منطقی راجع به چیزی که ناراحتش کرده داشته باشد. آنها معمولاً عصبانیت خود را از روش‌های دیگری که مشخصه اصلی‌شان لجبازی است نشان می‌دهند.

نشانه های منفعل پرخاشگر

پرخاشگر منفعل بودن باعث می‌شود فرد نشانه‌های خاصی در رفتارهایش داشته باشد. می‌توانیم بگوییم اکثر کسانی که این ویژگی را دارند نشانه‌های زیر را نیز از خودشان بروز می‌دهند. اما بهتر است قبل از بررسی نشانه‌ها به دو نکته توجه داشته باشید. اول از همه اینکه قرار نیست همه شخصیت‌های منفعل پرخاشگر، همه این نشانه‌ها را داشته باشند.

بلکه هرچه تعداد بیشتری از این نشانه‌ها وجود داشته باشد یا یکی از آنها با شدت بیشتری رخ بدهد احتمال وجود این ویژگی بیشتر می‌شود. ثانیاً این نشانه‌ها ممکن است به دلیل دیگری در رفتار طرف مقابل شما اتفاق بیفتد. پس اگر آنها را در کسی می‌بینید قبل از اینکه به او برچسب بزنید حتماً از یک مشاور متخصص کمک بگیرید. رایج‌ترین نشانه‌های شخصیت منفعل پرخاشگر عبارتند از:

• نیمه‌تمام رهاکردن یک کار
• تأخیر در تحویل‌دادن یک کار یا رسیدن به یک قرار
• صحبت‌کردن با نیش و کنایه
• لجبازی‌کردن در کارهای مختلف
• گلایه همیشگی از اینکه دیگران آنها را دوست ندارند.
• همیشه خودشان را به‌عنوان یک قربانی به دیگران نشان می‌دهند.
• برخلاف شکایت‌هایشان معمولاً تلاشی برای تغییر شرایط نمی‌کنند.
• هرگز به‌صورت منطقی و بالغانه از اختلاف‌هایشان با شما صحبت نخواهند کرد.

برای آشنایی بیشتر با سبک رفتار منفعلانه کلیک کنید.

علت بروز شخصیت منفعل پرخاشگر

یکی از مهم‌ترین سؤالاتی که باید به آن جواب بدهیم این است که شخصیت منفعل پرخاشگر چطور به وجود می‌آید؟ متأسفانه جواب قطعی برای این سؤال وجود ندارد. یعنی نمی‌توانیم یک عامل را به‌عنوان دلیل قطعی مطرح کنیم و بگوییم که تنها علت به‌وجودآمدن پرخاشگر منفعل همین است. این ویژگی نیز درست مانند بسیاری از مشکلات روانی دیگر از مجموعه‌ای از دلایل به وجود آمده است که جداکردن آنها از یکدیگر دشوار است. بااین‌حال بعضی از ویژگی‌هایی که ما را در مقابل این مسئله آسیب‌پذیر می‌کنند عبارتند از:

تربیت‌های خانوادگی

همان‌طور که گفتیم مهم‌ترین ویژگی شخصیت منفعل پرخاشگر این است که نمی‌تواند بالغانه از ناراحتی‌هایش صحبت کند. به همین خاطر می‌توانیم بگوییم خانواده‌ای که صحبت‌کردن از احساسات را در فرزندش تشویق نمی‌کند یکی از مهم‌ترین فاکتورهای آسیب‌زا برای این بیماری است. وقتی فرزندان یک خانواده از همان سال‌های کودکی اینکه راجع به مشکلاتشان حرف بزنند را یاد نگرفته باشند طبیعتاً در آینده نیز نمی‌توانند به‌خوبی این کار را انجام بدهند. به همین خاطر بسیاری از آنها به دنبال روش‌های غیرمستقیم برای ابراز ناراحتی‌شان می‌گردند.

تعارض در احساسات

کسی که خشمش را به‌صورت منفعلانه نشان می‌دهد معمولاً در درون خودش درگیر یک تعارض جدی شده است. به طور خلاصه این افراد از اینکه اطرافیانشان را از دست بدهند می‌ترسند. آنها ممکن است به کارکردن در یک محیط نیاز داشته باشند؛ یا شاید علاقه‌ای که به شما دارند ترس از طردشدن را در آنها ایجاد کرده باشد. به همین خاطر این شخصیت‌ها از اینکه نگرانی خود را به‌صورت مستقیم نشان بدهند اجتناب می‌کنند. آنها فکر می‌کنند اگر خشمشان را به شما نشان بدهند موقعیت و امتیازهایی که دارند را از دست می‌دهند.

از سوی دیگر آنها نمی‌توانند خشمشان را فراموش کنند. به عبارتی این افراد در درون خودشان بر سر اینکه حق را به شما یا به خودشان بدهند درگیر جنگ می‌شوند. با توجه به اینکه این شخصیت‌ها توانایی پیداکردن راه‌حل منطقی برای مشکلشان را ندارند در این شرایط دست به رفتارهای منفعلانه می‌زنند. یعنی اگرچه در ظاهر امر و در رابطه با چیزی که ناراحتشان کرده سکوت می‌کنند اما از طرف دیگر سعی می‌کنند ناراحتی‌شان را با زخم‌زبان زدن، نافرمانی و لجبازی به شما نشان بدهند.

با شخصیت‌های منفعل پرخاشگر چطور برخورد کنیم ؟

آنها را به صحبت‌کردن دعوت کنید

همان‌طور که گفتیم اصلی‌ترین مشکل برای این افراد این است که نمی‌توانند راجع به احساساتشان صحبت کنند. پس به‌عنوان یک همراه بهتر است به آنها برای رسیدن به این درجه کمک کنید. وقتی می‌بینید طرف مقابل شما رفتارهای تخریب‌گرایانه مثل لجبازی، قهر و… شروع کرده است در یک فرصت مناسب با او صحبت کنید. از او بپرسید که آیا چیزی ناراحتش کرده است؟ بسیاری از مواقع بیان آنچه این افراد را ناراحت کرده برایشان سخت است. پس سعی کنید دلسوزانه و با حفظ آرامش به آنها کمک کنید که حرفه‌هایشان را بزنند. سپس با کمک یکدیگر راه‌حل مناسبی برای اختلافتان پیدا کنید.

وارد بازی نشوید

وقتی می‌بینید طرف مقابل دست به نیش و کنایه‌زدن یا لجبازی‌کردن زده است مهم‌ترین کار این است که خودتان را وارد این بازی نکنید. اگر شما هم متقابلاً شروع به رفتارهایی کنید که او از خودش نشان می‌دهد نه‌تنها اختلاف حل نخواهد شد بلکه اوضاع گره‌های بیشتری پیدا خواهد کرد. در این شرایط آرامش خود را حفظ کنید و همان‌طور که گفتیم سعی کنید در یک فرصت مناسب سر صحبت را با او باز کنید.

دوست‌داشتن بدون قیدوشرط

شخصیت‌های منفعل پرخاشگر معمولاً به این خاطر با شما مستقیماً صحبت نمی‌کنند که از نتایج آن می‌ترسند. در واقع همان‌طور که گفتیم آنها می‌ترسند از اینکه حرف‌هایشان باعث شود شما یا موقعیتشان را از دست بدهند. به همین خاطر باید سعی کنید تا این باور را از آنها بگیرید. برای این کار هر بار که آنها با شما مستقیماً صحبت می‌کنند پذیرای حرف‌هایشان باشید؛ حتی از آنها برای اینکه حرف دلشان را زده‌اند تشکر کنید. این رفتار باعث می‌شود طرف مقابل با خودش به این نتیجه برسد که صحبت‌کردن آن‌قدرها که فکر می‌کرده هم نتایج ترسناکی نخواهد داشت. همین مسئله به‌مرورزمان باعث می‌شود این شخصیت‌ها افکار و رفتار اشتباهشان را کنار بگذارند.

شخصیت منفعل پرخاشگر و اهمیت مشاوره

اصلی‌ترین راه درمان برای این شخصیت‌ها این است که از یک مشاور کمک بگیرند. مهم‌ترین عاملی که شما را به یک شخصیت منفعل پرخاشگر تبدیل می‌کند باورها و رفتارهای اشتباه هستند. این باورها معمولاً جایگاه عمیق و مهمی در ذهن ما دارند. رفتارهای اشتباه نیز به دلیل مهارت‌هایی که نداریم اتفاق می‌افتند. روان‌شناسان با توجه به تخصص و تجربه‌ای که دارند به‌خوبی در این زمینه به شما کمک می‌کنند. یک متخصص در این شرایط به بیمار نشان می‌دهد که رفتارهای منفعلانه او تابه‌حال نتوانسته نتیجه مثبتی به همراه داشته باشد. در حقیقت این رفتارها نه‌تنها باعث نشده که خشم فرد واقعاً تخلیه شود بلکه تا حد زیادی به روابط او نیز آسیب زده است.

وقتی بیمار متوجه این مسئله بشود در مرحله بعدی روان‌شناس به او کمک خواهد کرد افکار اشتباهش را با فکرهای سالم‌تری جایگزین کند. به‌علاوه فرد می‌بایست مهارت‌های رفتاری جدیدی را یاد بگیرد. مهم‌ترین این مهارت‌ها شناختن احساسات، صحبت‌کردن صحیح و مدیریت احساسات هستند. می‌توانیم بگوییم نداشتن این مهارت‌ها از مهم‌ترین دلایلی است که باعث پرخاشگری منفعلانه شده است. به همین خاطر وقتی فرد مهارت‌های سازگارانه را یاد بگیرد طبیعتاً رفتارش نیز تغییرات بسیاری خواهد کرد.

برای دریافت مشاوره در زمینه شخصیت منفعل پرخاشگر می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن ثابت با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید. 

سؤالات متداول